دشت شیمبار – بهشت گمشده خوزستان
دشت شیمبار یا شیرین بهار در مرز استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری و در ۱۰۰ کیلومتری مسجد سلیمان قرار دارد. این دشت که ده هزار نفر، جمعیت پراکنده روستایی و عشایری دارد، یکی از زیباترین مناطق طبیعی و تفریحی ایران است. برای آشنایی بیشتر با دشت شیمبار، با کافه صور همراه باشید.
منطقه گردشگری شیمبار از توابع بخش چلو شهرستان اندیکا است که در ۴۵ کیلومتری شهر قلعه خواجه و یکصد کیلومتری مسجدسلیمان و ۲۲۰ کیلومتری اهواز قرار دارد. این منطقه بیش از ۵۰ هزار هکتار مساحت دارد.
دشت زیبای شیمبار از یک طرف در دامنه کوه دلا قرار دارد. چشمه‌های متعدد، آبشارهای زیبا، شط شیمبار و جنگل‌های پوشیده از درختان بلوط، بادام، بوته‌های وحشی، انواع قارچ و مرکبات، انگور کوهی، توت، انار و سیب، از جلوه‌های بی‌نظیر طبیعت در این منطقه هستند.
از طرف دیگر، کوه‌های سر به فلک کشیده این منطقه که پوشیده از گل‌ها و بوته‌های متنوع هستند، بهترین انتخاب برای کوه‌نوردی هستند. حیات وحش این دشت نیز جالب توجه است و به زیبایی طبیعی این منطقه افزوده است.
دشت شیمبار که در این دشت جریان دارد، زیبایی آن را دوچندان کرده است. چشمه‌های زیادی نیز در گوشه وکنار دشت وجود دارند.
پوشش گیاهی شیمبار
پوشش گیاهی دشت شیمبار شامل درختان بلوط، بادام کوهی، مهلو، ارزن، افرا، اسفندان، بنه، کلخنگ و جاز است. دشت جنگی شیمبار درختان خودرویی مانند توت، سیب، انگور و انجیر دارد.
حیات وحش دشت شیمبار
در گذشته انواع خرس، گرگ، کفتار، گله‌های گراز و پرندگان شکاری مانند عقاب و کرکس در این منطقه زندگی می‌کردند به نحوی که هر کسی جرات وارد شدن به قلب جنگل شیمبار را نداشت. امروزه به دلیل شکار غیرقانونی، چرخه اکوسیستم این منطقه با مشکل مواجه شده است.
ساکنان شیمبار
مردمان شیمبار و اطراف آن، ایلات کوه‌نشین بختیاری هستند که قرن‌ها به دامداری و کشاورزی در این منطقه مشغول هستند. این عشایر صنایع دستی و تولیدات دامی متعددی دارند از جمله چوقابافی، گلیم‌بافی، قالی‌بافی، لباس‌های محلی، پنیر محلی، کره محلی، روغن محلی، کشک، قارا، عسل و نان تیری.
بازی‌های محلی اهالی این منطقه شامل چوکلی بازی، الختر، اسب‌سواری، تیراندازی هستند که کودکان و بزرگسالان آنها را به مناسبت‌های مختلف بازی می‌کنند. جمعیت این منطقه متغیر است. از غذاهای سنتی این منطقه می‌توان به کباب بختیاری، اوترشی، اوبسور، موسیر و قارچ سرخ شده، گرده و توچری اشاره کرد.
آثار باستانی و جاذبه‌های طبیعی
کتیبه‌ها و آثار باستانی متعدد، خبر از قدمت این منطقه می‌دهند که به دوران اشکانیان برمی‌گردد. سنگ‌نگاره‌های تنگ بتا یکی از این آثار باستانی است.
تنگ بتا در دشت شیمبار
تنگ بتا با ۱۲ نقش برجسته هشت‌و‌نیم متری و یک نقش ۱۴۰ سانتی‌متری در ارتفاعات کوه دلا در شهرستان اندیکا قرار دارد. طبق بررسی‌هایی که باستان‌شناسان در دوره‌های مختلف در این منطقه داشته‌اند، در اندیکای خوزستان نزدیک به ۷۰۰ محوطه و بنای تاریخی و باستانی، شناسایی شده است.
تنگ بتا از متفاوت‌ترین نقش برجسته‌های خوزستان است که با در نظر گرفتن نوع پوشش و آرایش موی سر این سنگ‌نگاره‌ها، می‌توان تخمین زد که هم‌زمان با دوره اشکانیان و مربوط به الیمائیدها (حکومت محلی هم‌زمان با اشکانیان که اندیکا جزئی از قلمرو آنها محسوب می‌شده است) هستند.
تنگ بتا در سال ۱۳۸۹ به شماره ۲۵۹۸۹ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و شامل دو بخش است. یک تابلو که نقش یک نفر روی آن حجاری شده و در تابلوی دیگر ۱۲ نقش برجسته دیگر وجود دارد. در این نقش برجسته ۱۲ نفری، ۹ نفر هم‌قد و در بخش دیگر، سه نفر قامت کوتاه‌تری دارند. در میانه نقش این ۱۲ انسان، کتیبه، گرز و پایه آتش‌دان دیده می‌شود.
بر سر دو نفر از آنها تاجی قرار دارد که این دو نفر را از بقیه ممتاز و جدا می‌کند و به نظر می‌رسد که ملکه و همسر شاه باشند. حالت افراد به نحوی است که گویی در حال انجام مراسم مذهبی هستند.
انواع بردگوری (استودان)
ایرانیان دوران باستان به دلیل اعتقاد داشتن به قداست خاک که یکی از عناصر چهارگانه خلقت است، پاک بودن آن را ضروری می دانستند بنابراین برای اینکه بدن اجساد مردگان با خاک تماس پیدا نکند آنها را در هوای آزاد قرار می‌دادند تا گوشتشان طعمه جانوران و پرندگان شود و بعد از مدتی که فقط استخوان‌های مرده باقی می‌ماند آنها را درون استودان‌ها قرار می‌دادند. این استودان‌ها در دل کوه و یا در دل سنگ‌هایی که به صورت مجزا در مناطق مختلف پراکنده بودند کنده می‌شده‌اند. برخی از آنها سنگ‌نگاره هم دارند اما برخی دیگر ساده هستند.
از میان سایر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این منطقه می‌توان به تالاب گندیکال، رودخانه شیمبار، آبشار پل نگین، دشت جنگلی جلگه شیمبار، پل نگین، بقایای آسیاب‌های آبی تتگ سنان، قلعه دختر، کوه قلندرون، قلعه کله قندی، قلعه آهنگری، امامزاده صالح ابراهیم در دامنه کوه دمه، امامزاده بابا زاهد، امامزاده محمد ابن حمام در ضلع شرقی شیمبار و شیرهای سنگی و کهریزهای عهدکهن را می‌توان نام برد.
آبشار دیدنی شیمبار با ارتفاع بیش از ۵۰ متر در منطقه‌ای صعب‌العبور قرار گرفته است به نحوی که دسترسی به آن بسیار مشکل است و به همین دلیل، مناطق اطراف آن کاملا دست‌نخورده و بکر باقی مانده است.
تالاب شیمبار
تالاب شیمبار در منطقه حفاظت‌شده شیمبار و در امتداد رشته‌کوه های زاگرس قرار دارد. این تالاب به دلیل قرار گرفتن در ارتفاعات استان خوزستان تحت تاثیر آب‌و‌هوای کوهستان است و آب‌و‌هوایی معتدل و بارش فراوان باران به ویژه در پاییز و زمستان دارد.
گونه‌های بسیاری از پرندگان مانند پلیکان، چلچله، کشیمیان و… در این تالاب زندگی می‌کنند.
راه‌های دسترسی به دشت شیمبار
مهم‌ترین راه دسترسی دشت شیمبار، مسیر جدید‌الاحداث مسجدسلیمان به شهرکرد است که در حال حاضر تا ابتدای منطقه به‌صورت آسفالت شده است و داخل منطقه نیز در حال زیرسازی و آسفالت‌کاری است. داخل منطقه، راه‌های شنی روستای وجود دارد. مسیر دیگری از بخش اندیکا به سمت بخش بازفت امتداد دارد و از وسط منطقه می‌گذرد. بخشی از این مسیر آسفالت و قسمت‌هایی از آن شنی است.
مسیرهای مال‌رو و فرعی نیز وجود دارند که با پیاده‌روی امکان تردد در آنها و مشاهد‌ه طبیعت اطراف وجود دارد. شیرین بهار به دلیل برخورداری از طبیعت بکر و زیبا و هم‌جواری آن با آثار تاریخی و فرهنگ قومی، یکی از بهترین مقاصد گردشگری چه برای مسافران داخلی و چه برای گردشگران خارجی است.
مطالب پیشنهادی
