خانه سیدان – کوچکترین بنای تاریخی مشهد فروریخت!
رضا سلیمان نوری، رئیس هیات مدیره‌ی انجمن توسعه‌ی گردشگری چهارباغ استان خراسان چنین اعلام کرد: گودبرداری غیر اصولی پروژه‌ای در کنار ساختمان تاریخی خانه سیدان ، سبب فرو ریختن این بنا شد.
سلیمان نوری در ادامه بیان کرد: خانه سیدان که به دلیل داشتن مساحت کم، کوچکترین ساختمان تاریخی در مشهد به حساب می‌آید، تخریب شده است. اداره‌ی کل اوقاف استان خراسان رضوی، امسال ساختمان را استحکام‌بخشی و سپس گودبرداری کرد اما برخی معتقدند که همین کار باعث ریزش بنای تاریخی و ارزشمند خانه سیدان شده است.
رئیس هیات مدیره‌ی انجمن توسعه‌ی گردشگری استان خراسان اشاره کرد که این خانه‌ی تاریخی از زمان گودبرداری تخلیه شده بود و عده‌ای می‌گویند که همین گودبرداری موجب فروریختن بنا شده است؛ اما بعضی دیگر بیان کرده‌اند که چاه جذبی خانه پر شده و باعث فروریختن خانه شده است و دلیل پر شدن چاه را هم بارندگی‌های اخیر در مشهد می‌دانند.
شهرداری مشهد مدعی شده بود که گودبرداری و استحکام‌بخشی در ماه‌های ابتدایی امسال تمام شده بود و علت این فاجعه حتما پر شدن چاه و ریزش آن از داخل بوده است.
سلیمان نوری همچنین گفت: سه سال قبل مالک پروژه تصمیم داشت که با خرید این بنا، آن را هم به بخشی از پروژه‌ی جدید خود تبدیل کند ولی فعالان حفاظت از میراث فرهنگی در مشهد از این کار جلوگیری کردند. همچنین بحث خرید این بنا از سوی شهرداری نیز مطرح شده بود.
با همه‌ی این تفاسیر متخصصان آتش‌نشانی، بنا و چاه را بررسی خواهند کرد و نظر کارشناسی آنها متعاقبا اعلام خواهد شد. البته روابط عمومی اداره‌ی کل فرهنگ وراثتی خراسان رضوی اعلام کرده که آسیب وارده به بنای خانه سیدان از طریق مراجع قضایی پیگیری خواهد شد.
گفته شده که طبق تعالیم و وظایف اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی، برای مرمت و استحکام‌بخشی خانه سیدان ۵۰۰ میلیون ریال در سال ۱۳۹۶ اعتبار اختصاص داده شده بود که با وجود این مبلغ، مالک این بنا تمایلی به مرمت نداشت. با این حال اداره‌ی کل فرهنگی استان خراسان رضوی نسبت به تخصیص ۱.۵ میلیارد ریال نسبت به تملک بنا در سال جاری اقدام کرد که بازهم به نتیجه نرسید.
طبق گزارش پایگاه حفاظت از محیط زیست برای ساخت و ساز در پیرامون خانه سیدان به مجری پروژه‌ی هم‌جوار اخطارهای مکرری داده شده بود و دوبار هم از ادامه‌ی فعالیت‌های ساخت و ساز در جوار این بنا جلوگیری شده بود اما مالک باز هم به کار خود ادامه داد.
بر اساس نظر کارشناسی پایگاه فرهنگی ثامن، تکنیک‌های ایجاد ساختارهای نگهبان رعایت شده بود اما این کار باعث ریزش بخش‌هایی از بنا شد. حالا با توجه به اهمیت موضوع و پیشگیری از تخریب سایر آثار تاریخی، این موضوع به مراجع قانونی سپرده شده و درخواست توقف سریع برای بررسی و شناسایی عامل یا عاملان حادثه ارسال شده است.
کوچکترین خانه تاریخی مشهد با کمتر از ۱۰۰ متر مربع وسعت، در بافت قدیمی مسجد، محدوده میدان شهدای گوهرشاد، خیابان وحدت ۲۱، کوچه غلام حیدر پاکسید، بلوک دوم قرار داشت و در ۱۱ مرداد ماه سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و شماره‌ی ثبت آن نیز ۱۲۳۷۹ است.
