سفرنامه زیر آسمان ایران – هرمان نوردن

سفرنامه زیر آسمان ایران نام سفرنامه‌ای است که در سالهای بعد از جنگ بین‌المللی اول نگاشته شده و در سال ۱۹۲۸ در لندن توسط موسسه انتشارات اچ.اف.جی وبدربی به چاپ رسیده است. سفرنامه زیر آسمان ایران که حاوی مطالب خواندنی از نقاط جنوبی ایران است نکته‌های فراوانی را از زندگانی مردم در آن روزگار متضمن است و از عادات و آداب و کیفیات زندگانی مردم جنوب و بالأخص عشایر فارس فصولی آورده است.

این سفرنامه‌نویس با افراد محقق و باستانشناس و مورخ ایرانی مصاحبت داشته و بسیاری از روایت‌های او مأخوذ از اهل تحقیق و دانش است و همچنین با خانواده‌های صاحب نام نیز در تماس بوده و خلق و خوی طبقات مختلف مردم را مورد بررسی قرار داده است.

ویژگی دیگر سفرنامه زیر آسمان ایران عکس‌های متعددی است که از ایران و ایرانیان زینت بخش خاطرات خود کرده است. این عکس‌ها روشن و گویا، تصاویری از ایران در اوایل قرن بیست است که مکمل مطالب سفرنامه اوست. نویسنده در سفر خود به ایران مأموریت سیاسی نداشته است و دلیل بارز بی‌غرضی او این واقعیت است که آمریکایی‌ها در آن زمان هیچ نوع درگیری سیاسی در جهان نداشته‌اند.

علت و هدف سفرنامه زیر آسمان ایران

نویسنده انگیزه خود برای آغاز سفر به ایران را این‌گونه بیان می‌کند: کلمه ایران همیشه برای من تصویری افسون کننده را مجسم می‌نمود و تصور می‌کنم برای بیشتر مردم غرب این چنین باشد. تصورات ذهنی در مورد این کشور مختلف است گاه صحراهای خشک و سوزان و گاه کوه‌های پوشیده از برف، عبور قطار شتران در حالی که سایه‌ای از نقش خود را بر افق منعکس نموده‌اند، بانوانی که نقاب که بر چهره دارند، باغ‌هایی از گل سرخ و درختان سرسبز و رؤیایی از درختانی که منقوش در قالی‌های زیبای ایرانی هستند نه درختان زمینی که از خاک می‌رویند و بلبلانی که بر شاخ‌های این درختان با نوک‌های باز به خواندن الحان خوش مشغول‌اند.

مدت‌ها قبل از آنکه توفیق دیدن این کشور نصیبم گردد، آنچه در روزنامه‌های صبح به‌عنوان خبر در مورد ایران مشروح می‌گردید، همان‌قدر برایم مسحورکننده بود که ایران به‌عنوان یه تاریخ کهن و باستانی. شاهنشاهی رضا شاه باآنکه قطعه کوچکی از سرزمین پهناور باستانی ایران و سایه بی‌رنگی از عظمت و جلال گذشته را شامل می‌گردید معذا ارتباط مستقیم و چشمگیر آن با شاهنشاهی کوروش کبیر به خوبی مشهود و ترسیمی از آن گذشته باشکوه بود.

کلیه مطالب خواندنی موجود درباره ایران و همچنین داستان‌هایی که در سفرنامه‌ها نقل‌شده حاکی از آن است که ایرانی در حفظ و حراست این احساس مقدس یعنی علاقه به دوام تاریخ و حراست از جوهر ذاتی نژاد و وارد ننمودن خدشه به شخصیت فردی خود امین و کوشا بوده است و هیچ ملت دیگری با قدمت تاریخی مشابه که ناچار بر روی تاریخ غرب هم تأثیر گذاشته دارای چنین خصوصیاتی نبوده است و به‌طور خلاصه، آن فرد ایرانی که امروز بر سر راه ما قرار می‌گیرد تقریباً دارای همان خصوصیات اخلاقی است که ایرانی‌های زمان خشایار شاه و با ناظرین و بنیان‌گذاران پرسپولیس دارا بوده‌اند. همان ایرانیانی که با قشون عظیم اسکندر مقابله کردند و همان ایرانیانی که بافرهنگ بی‌همتای خود همه را مغلوب کردند در حالی که به‌وسیله قدرت‌های انکارناپذیری مانند طوایف سلجوقی تیمور لنگ و عثمانی‌ها در لشکرکشی منکوب می‌شدند.

بنابراین مقاومت در قبال شوق دیدار این خطه افسانه‌ای برایم امکان‌پذیر نبود لازم می‌دانستم همه‌چیز را با چشمان خود از نزدیک ببینم و اثراتی را که از طریق تجربه کسب می‌کردم بااحساس که از راه دور و از طریق مطالعه به‌دست آمده بود ارزشیابی و با واقعیت منطبق کنم.