نام روزهای هفته
نام روزهای هفته در بسیاری از زبانها از نام کلاسیک سیاره در طالع بینی یونانی مشتق شده است. در برخی از زبان های دیگر، روزها از روی نوشته های الهی خدایان فرهنگ منطقه مربوطه نام گذاری شده است و هر کدام از آنها با یکشنبه و دوشنبه شروع میشود. همچنین لازم به ذکر است، در استاندارد بینالمللی ایزو ۸۶۰۱ ، دوشنبه به عنوان روز اول هفته تلقی می شود؛ برای بررسی دقیق این موضوع با کافه صور همراه باشد.
نام روزهای هفته در ایران باستان
کیوان شید (شنبه)
نخستین روز هفته به نام کیوان شید نامگذاری شده است که تشکیل شده است از کیوان + شید . کیوان بعد از مشتری بزرگترین سیاره شمرده میشود که ۷۰۰ برابر زمین است. آنرا زحل نیز نامیده اند. شید نیز به معنای نور و روشنایی است. از این رو، روز نخست ایرانی حکایت از سیاره روشن و نورانی را دارد .
مهر شید (یکشنبه)
روز دوم از هفته مهرشید است که مهر آن به معنای دوستی و مهربانی در پهلوی میتراست . مهر برگرفته شده از آئین هفت هزار ساله میترایی است. مهر همچنین ایزد عهد و پیمان است و در اوستا آمده است که هیچ چیز بر ایزد مهر پوشیده نخواهد بود. نامگذاری این روز به مهرشید حکایت از تعهدی است که بین مردمان باید برقرار باشد زیرا در ایران باستان پیمان شکنی و دروغ بزرگترین گناهان به حساب می آمده است. شید نیز به مهنای روشنایی و نور
می باشد .
مهشید (دوشنبه)
مه بر گرفته شده از ماه است که این نیز از آیین میترایی کهن ایرانی آمده است. خورشید و ماه از تندیس های آئین میترایی بوده اند که نشان از قدرت و پویایی جهان آفرینش دارند . سومین روز هفته در ایران باستان به نام این نماد خداوند نامگذاری شد و آنرا مهشید به معنای ماه روشن و نورانی نام گذاشتند .
بهرام شید (سه شنبه)
بهرام برگرفته شده از ورهرام زبان پهلوی باستان است و از یک سو نام ستاره مریخ است. بهرام ایزد پیروزی در ایران باستان شمرده می شده است و اندیشه نیاکان ما بر این بوده است که خداوند یکتا (اهورامزدا) نیروی هایش را برای اجرا در بین افراد بشر بین ایزدان (فرشتگان) خود تقسیم نموده است تا آنان ، آنرا برای مردمان پیاده کنند. از این رو بهرام ، ایزد پیروزی نامیده شده بود و چهارمین روز هفته به نام روز پیروزی روشنایی بر تاریکی و غلبه انسان بر بدی ها و اهریمن نامگذاری شد .
تیرشید (چهارشنبه)
تیر برگرفته شده از تیشتر پهلوی است. نیاکان ما تیر را ایزدان و نگهبان باران نامگذاری نموده اند و اینگونه می پنداشته اند که اهورامزدا برای یاری رسانی به کشاورزان و جلوگیری از خشکسالی و باروری زمین و سبز و سالم و پاکیزه ماندن جهان به ایزد باران فرمان میداده است که به یاری مردمان برسد. در کل این روز به نام روز روشنایی باران و خواست پروردگار برای حفظ طبیعت نامگذاری شده است.
اورمزد شید (پنجشنبه)
اورمزد نام دیگری از دهها نام اهورامزدا است که همگی حکایت از قدرت و توانایی پروردگار دارند. این نام از واژه های پهلوی ارمزد، هرمزد، اورمزد، هورمزد، اهورامزدا، مزدا گرفته شده است . از این رو پنجمین روز هفته به نام روز روشنایی خداوند نامگذاری شده است. این واژه هنوز به گونه ای دیگر در شب های جمعه برقرار است و هنوز تصور مردمان ما بر این است که شب های جمعه روز ارتباط با خداوند و فوت شدگان است .
ناهید شید (آدینه)
ناهید همان آنهیته یا آناهیتا است که ایزد آب قرار گرفته است. در اوستا آناهیتا به صورت دوشیزه ای بسیار زیبا، قدی بلند و اندامی تراشیده نام نهاده شده است و نام دیگر ستاره ونوس نیز آناهیتا یا ناهید است. به این ترتیب ، روز جمعه روز روشنایی آب و مظهر بخشندگی و عنایت پروردگار نامگذاری شد .
نام روزهای هفته به انگلیسی
- Sunday بر اساس خورشید یا سول
- Monday بر اساس ماه یا لونا
- Tuesday بر اساس تیر (اسطورهشناسی نورس)
- Wednesday بر اساس اودین (اسطورهشناسی نورس)
- Thursday بر اساس ثور (اسطورهشناسی نورس)
- Friday بر اساس فریگ (اسطورهشناسی نورس)
- Saturday بر اساس زحل یا ساترن
نام روزهای هفته به لاتین
- Dies solis بر اساس خورشید یا سول
- Dies lunae بر اساس ماه یا لونا
- Dies Martis بر اساس مریخ یا مارس
- Dies Mercurii بر اساس عطارد یا مرکوری
- Dies Iovis بر اساس مشتری یا ژوپیتر
- Dies Veneris بر اساس زهره یا ونوس
- Dies Saturni بر اساس زحل یا ساترن
نام روزهای هفته به یونانی
- ἡμέρα Ἡλίου بر اساس سول
- ἡμέρα Σελήνης بر اساس لونا
- ἡμέρα Ἄρεως بر اساس مریخ یا آرس
- ἡμέρα Ἑρμοῦ بر اساس عطارد یا مرکوری
- ἡμέρα Διός بر اساسمشتری یا زئوس
- ἡμέρα Ἀφροδίτης بر اساس زهره یا ونوس
- ἡμέρα Κρόνου بر اساس زحل یا ساترن
آیا می دانید نام روزهای هفته به زبان انگلیسی، از گاهنامه کهن ایرانی برگرفته شده است؟!
کیوان شید : شنبه
Saturday = Satur + day
Saturn = کیوان
مهرشید : یکشنبه
Sunday = Sun + day
Sun = مهر، خور (خورشید)
مهشید : دوشنبه
Monday = Mon + day
Moon = ماه
بهرام شید : سهشنبه
Tuesday = Tues + day
Tues = god of war = Mars= بهرام
تیرشید : چهارشنبه
Wednesday = Wednes + day
Wednes = day of Mercury = Mercury = تیر
هرمزشید : پنجشنبه
Thursday = Thurs + day
Thurs = Thor = day of Jupiter = Jupiter = هرمز
ناهیدشید یا آدینه : جمعه
Friday = Fri + day
Fri = Frig = day of Venues = Venues = ناهید
نام روزهای هفته
فارسی | شنبه | یکشنبه | دوشنبه | سه شنبه | چهارشنبه | پنجشنبه | جمعه |
هورامی | شهممهی | یهکشهممهی | دوهشهممهی | یهرهشهممهی | چوارشهممهی | پهن شهممهی | جومعهی |
عربی | سبت | أَحَد | إثْنَان | ثلاثاء | أربعاء | خمیس | الجمعه |
ترکی | Cumartesi | Pazar | Pazartesi | Salı | Çarşamba | Perşembe | Cuma |
ترکی آذربایجانی | Şənbə | Bazar | Bazar ertəsi | Çərşənbə axşamı | Çərşənbə | Cümə axşamı | Cümə |
پشتو | شنبې | یکشنبه | دوشنبه | سې شنبه | چهارشنبه | پنجشنبه | جمعه |
کردی کرمانجی | Şemî | Yekşem | Duşem | Sêşem | Çarşem | Pêncşem | În |
کردی سورانی | شهممه | یهکشهممه | دووشهممه | سێشهممه | چوارشهممه | پێنجشهممه | ههینی |
عبری | יום השבת | יום ראשון | יום שני | יום שלישי | יום רביעי | יום חמישי | יום שישי |
ارمنی | Շաբաթ | Կիրակի | Երկուշաբթի | Երեքշաբթի | Չորեքշաբթի | Հինգշաբթի | Ուրբաթ |
اردو | هفته | اتوار | پیر | منگل | بده | جمعرات | جمعه |