برج کبوترخانه میبد

برج کبوترخانه میبد که در شهر میبد واقع در استان یزد قرار دارد این برج به نوعی اعجاز معماری ایرانی به شمار می رود و علاقه مندان این هنر را در سراسر کشور به خود جذب می کند. قدمت برج کبوترخانه میبد به دوران صفویه می رسد.

برج کبوترخانه میبد

برج کبوترخانه در قدیم به عنوان جایگاهی برای حمایت از پرندگان بی پناه بوده و از کود پرندگان در این مکان، برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شده است. برج کبوترخانه میبد در جنوب شرقی باروی قدیم میبد قرار دارد که اکنون محل فرماندهی میبد است. این بنا دارای چهار هزار لانه کبوتر است و با سبک استوانه‌ای و با ارتفاع حدود هشت متر و معماری اصیل یزد ساخته شده است

کبوترخانه میبد که در گذشته درمیان کشتخوان محله فیروزآباد میبد با خشت و گل ساخته شده است در حال حاضر در حیاط بیرونی فرمانداری میبد قرار دارد.

این برج به صورت استوانه‌ایی با ارتفاع حدود هشت متر ساخته شده است که در درون آن حدود چهار هزار لانه کبوتر به شکل مستطیل تعبیه شده است، یکی از ویژگی‌های این بنا خط سفید دور برج است که علاوه بر کمک به جذب کبوتران، مانع نفوذ خزندگان به داخل برج می‌شده است.

برج کبوترخانه میبد

چهار برج کنار هم و یک برج میانی در بالای بنا قرار گرفته است که محل ورود و خروج کبوتران ساخته شده است، این برج‌ها هر چند در نقاط مختلف کشور وجود دارد اما این برج از سوی مسئولین شهر به صورت ویژه مرمت شده است و امروزه شاهد بازدید هزاران توریست و گردشگر داخلی و خارجی است.

طراحی و عملکرد کبوترخانه‌ها بسیار جالب و عالمانه بوده به گونه‌ای که در جذب کبوتران و خلق زیستگاهی امن برای کبوتر، حیرت برانگیز بوده است، کبوترخانه‌ها مانند دژ نظامی در برابر همه دشمنان کبوتر که کم هم نیستند، مقاوم و نفوذ‌ناپذیر بوده است.

ساختار معماری کبوترخانه به گونه‌ای بوده که نه تنها در برابر پرندگان شکارچی مانند قوش، جغد و کلاغ فکر و اندیشه شده، بلکه هرگز پرندگان مهاجم را نیز درون برج‌ها راهی نبوده است زیرا نحوه ساخت این کبوترخانه به گونه ای بوده که امنیت همراه با آرامش و آسایش کبوتران را تأمین می‌کرده است.

برج کبوترخانه میبد

فضای داخلی کبوترخانه آن چنان امن و مفرح بوده که گاهی محل تجمع حدود ۲۵ هزار کبوتر می‌شد و آشیانه‌ها آنچنان زیبا و منظم با مدل‌های یک شکل و از مصالح کاهگل ساخته شده که در تابستان بسیار خنک و به گونه‌ای بوده است که باد در فضای آن جاری بوده و برعکس در زمستان گرم و از وزش بادهای سرد محلی در امان بوده است.

قطر سوراخ‌های ورودی کبوتران به داخل برج‌ها به اندازه‌ای ساخته شده است که تنها کبوتران می‌‌توانستند وارد آن شوند و پرندگان مهاجم قادر به ورود به داخل آن نبودند، برج کبوتر خانه میبد به صورت استوانه‌ای ساخته شده و دارای تزیینات قطار‌بندی آجری و گچی است که مانع تردد مارها به داخل برج می‌شود، ولی در برج‌های مکعبی و چند‌قلو، ترفندهای دیگری مانند ایجاد قوس به داخل انجام شده است.

بدنه جرزهای برج کبوترخانه میبد از حفره‌هایی به ابعاد ۲۰ در ۲۰ سانتیمتر ساخته شده که هر یک آشیانه کبوتران می‌باشد و چهار برجک و یک برج میانی روی سقف در جهت ورود و خروج کبوتران قرار داشته و رنگ تند مقرنس‌ها عامل جذب پرندگان بوده است.

برج کبوترخانه میبد

این بنا از خارج به صورت برجی مدور و آراسته به نقش‌های ویژه و از داخل به صورت شش ضلعی با طاق‌های جناغی است، همچنین دارای سه طبقه و مجهز به هزاران لانه برای جلب و نگهداری پرندگان مهاجر است.

این برج دارای پوشش گنبدی شش ضلعی است که اطراف آن دارای تزئیناتی از گچ است، در بام برج نیز ۴ ستون کوچک با ارتفاع یک و نیم متر و شبیه به میل راهنما وجود دارد، عمده مصالح مورد استفاده در این بنا، خشت خام با ملاط گل است، نوارهای گچی اطراف دیوار، تله مارگیر، گنبد کنگرهای و طاق بندی با گچبری‌های خاص از دیگر ویژگی‌های این برج است.

 

این مقاله تا چه میزان برای شما مفید بود؟

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *